Trong quá trình viết và sử dụng tiếng Việt, không ít người băn khoăn giữa các cách viết có dấu hỏi và dấu ngã, hoặc giữa i ngắn (i) và i dài (y). Một trong những ví dụ điển hình là câu hỏi: “kỷ niệm hay kỉ niệm” mới đúng chính tả?
Vấn đề thường gặp “kỷ niệm hay kỉ niệm”?
Nhiều người thường phân vân không biết nên viết là “kỷ niệm” hay “kỉ niệm”. Cả hai cách viết này đều xuất hiện phổ biến trên mạng xã hội, báo chí, thậm chí trong các văn bản chính thức. Tuy nhiên, chỉ một trong hai là đúng theo chuẩn chính tả tiếng Việt hiện hành.
Cách viết đúng: “kỷ niệm”
Theo Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê, NXB Đà Nẵng), từ đúng chính tả là “kỷ niệm” – với “kỷ” viết bằng chữ y.
“Kỷ niệm” là danh từ, mang nghĩa ghi nhớ lại một sự việc, một quãng thời gian trong quá khứ có ý nghĩa đặc biệt. Ví dụ:
- “Đây là một kỷ niệm đẹp trong đời học sinh.”
- “Tôi luôn trân trọng những kỷ niệm với gia đình.”
Tại sao là “kỷ niệm” chứ không phải “kỉ niệm”?
Lý do chính là do từ “kỷ niệm” có gốc Hán Việt. Trong Hán Việt:
“Kỷ” (紀): ghi chép, ghi nhớ
“Niệm” (念): nhớ, tưởng nhớ
Khi phiên âm Hán Việt, chữ “紀” được đọc là “kỷ”, theo quy tắc dùng “y” khi phiên âm. Vì vậy, viết là “kỷ niệm” mới đúng.
Lưu ý khi dùng các từ Hán Việt
Với các từ có nguồn gốc Hán Việt, phần lớn các âm tiết có âm chính /i/ sẽ được viết bằng “y”, đặc biệt khi nó đứng sau phụ âm đầu như l, h, k, t, m,… Ví dụ:
- Kỷ luật
- Kỷ nguyên
- Kỷ yếu
- Kỷ niệm
Viết sai thành “kỉ niệm” là lỗi chính tả thường gặp do sự nhầm lẫn giữa i và y, nhưng cần được sửa để đảm bảo sự chuẩn mực trong văn bản.
Kết luận
Vậy, “kỷ niệm hay kỉ niệm” mới đúng? Câu trả lời chắc chắn là “kỷ niệm”. Khi viết hoặc soạn thảo văn bản, bạn nên chú ý đến chính tả, đặc biệt là những từ Hán Việt như thế này, để tránh gây nhầm lẫn và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.