Xum họp hay sum họp mới chính xác trong tiếng Việt chuẩn?

Mỗi dịp Tết đến, xuân về, người Việt Nam thường hay nhắc đến cụm từ “xum họp hay sum họp” để chỉ việc các thành viên trong gia đình đoàn tụ sau thời gian xa cách. Tuy nhiên, không ít người vẫn còn băn khoăn không biết giữa “xum họp” và “sum họp“, cách viết nào mới thực sự chuẩn xác theo quy tắc tiếng Việt. Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này một cách rõ ràng, dựa trên các quy tắc ngôn ngữ học và cách dùng trong tiếng Việt hiện đại.

Nguồn gốc và ý nghĩa của từ “xum họp hay sum họp”

Để hiểu rõ cách viết đúng, trước tiên chúng ta cần tìm hiểu về nguồn gốc và ý nghĩa của cụm từ này trong tiếng Việt.

Ý nghĩa của cụm từ

Cụm từ “xum họp” hay “sum họp” đều mang ý nghĩa chỉ sự đoàn tụ, tụ họp đông đủ của các thành viên trong gia đình, họ hàng, bạn bè sau một thời gian xa cách. Đây là cụm từ thường được sử dụng nhiều trong các dịp lễ Tết, đặc biệt là Tết Nguyên đán – thời điểm quan trọng nhất trong năm đối với người Việt Nam khi mọi người đều cố gắng trở về đoàn tụ cùng gia đình.

Nguồn gốc từ Hán Việt

Xét về mặt từ nguyên, cụm từ này có nguồn gốc từ tiếng Hán Việt. Trong đó:

• “Sum” (hay “xum“) có nghĩa là tụ họp, tập trung đông đảo
• “Họp” có nghĩa là tụ tập, gặp gỡ

Khi ghép lại, cụm từ này mang ý nghĩa chỉ sự tụ họp, đoàn tụ đông đủ – một khái niệm rất gần gũi với văn hóa gia đình truyền thống của người Việt.

Xum họp hay sum họp: Đâu là cách viết chuẩn?

Để xác định cách viết nào là chuẩn, chúng ta cần dựa vào các tài liệu ngôn ngữ học chính thống và quy tắc chính tả tiếng Việt hiện hành.

Theo từ điển tiếng Việt

Tra cứu trong từ điển tiếng Việt chuẩn, chúng ta sẽ thấy:

• Xum họp: Được ghi nhận là cách viết chuẩn trong Từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học
• Sum họp: Không được ghi nhận là cách viết chuẩn trong các từ điển chính thống

Từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê (Nhà xuất bản Đà Nẵng – Trung tâm Từ điển học) cũng ghi nhận “xum họp” là cách viết chuẩn với nghĩa: tụ họp đông đủ, đoàn tụ.

Theo quy tắc chính tả tiếng Việt

Trong tiếng Việt, có một số từ Hán Việt bắt đầu bằng phụ âm “x” nhưng do cách phát âm trong tiếng Việt hiện đại, nhiều người có xu hướng phát âm và viết thành “s”. Tuy nhiên, về mặt chính tả chuẩn, cần tuân theo quy tắc đã được quy định.

Trong trường hợp của “xum họp“, cách viết chuẩn là với phụ âm đầu “x” chứ không phải “s”.

Lý giải về sự nhầm lẫn

Sự nhầm lẫn giữa “xum họp” và “sum họp” có thể xuất phát từ những nguyên nhân sau:

1. Cách phát âm tương tự: Trong tiếng Việt, đặc biệt ở một số vùng miền, phụ âm “x” và “s” có cách phát âm khá gần nhau, dẫn đến việc người nói khó phân biệt khi nghe.
2. Ảnh hưởng của phương ngữ: Ở một số vùng miền, đặc biệt là miền Nam, có xu hướng phát âm “x” thành “s” trong nhiều từ.
3. Thiếu kiến thức về từ nguyên Hán Việt: Nhiều người không nắm rõ nguồn gốc Hán Việt của từ này nên dễ viết sai.

Cách sử dụng từ “xum họp” trong ngữ cảnh

Để hiểu rõ hơn về cách sử dụng đúng của từ “xum họp“, chúng ta hãy xem xét một số ví dụ và ngữ cảnh phổ biến.

Ví dụ về cách dùng đúng

• “Tết này, gia đình tôi sẽ xum họp đông đủ sau nhiều năm con cái đi xa.”
• “Không có gì hạnh phúc bằng được xum họp cùng gia đình trong những ngày Tết.”
• “Bữa cơm xum họp cuối năm luôn là khoảnh khắc đáng nhớ đối với mỗi gia đình Việt.”
• “Dù bận rộn đến đâu, Tết vẫn là dịp để mọi người trở về xum họp bên gia đình.”

Các từ đồng nghĩa và cách dùng

Ngoài “xum họp“, tiếng Việt còn có nhiều từ đồng nghĩa khác để chỉ sự đoàn tụ, tụ họp:

Kết luận

Qua những phân tích trên, chúng ta có thể khẳng định rằng “xum họp” là cách viết chuẩn xác trong tiếng Việt, được ghi nhận trong các từ điển chính thống. Mặc dù trong giao tiếp hàng ngày, nhiều người vẫn quen dùng “sum họp” do ảnh hưởng của cách phát âm và phương ngữ, nhưng để đảm bảo tính chuẩn xác của ngôn ngữ, đặc biệt trong văn bản chính thức, chúng ta nên sử dụng “xum họp“.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn có thêm kiến thức về ngôn ngữ tiếng Việt và sử dụng đúng cụm từ “xum họp” trong giao tiếp hàng ngày cũng như trong các dịp lễ Tết quan trọng.