“Sáng lạng hay xán lạn” – Cách viết nào đúng chính tả?
Trong quá trình sử dụng tiếng Việt, không ít người từng gặp phải thắc mắc như: “Sáng lạng hay xán lạn?”, đâu mới là cách viết đúng? Đây là ví dụ tiêu biểu cho một lỗi chính tả khá phổ biến, xuất phát từ việc phát âm sai, hiểu sai nghĩa của từ gốc Hán Việt, hoặc nhầm lẫn do ảnh hưởng từ thói quen giao tiếp vùng miền.
Cùng tìm hiểu chi tiết để hiểu rõ bản chất của vấn đề, đồng thời biết cách sử dụng đúng từ ngữ trong giao tiếp cũng như trong văn viết.
Từ đúng chính tả là “xán lạn”
“Xán lạn” là một từ gốc Hán Việt, được dùng phổ biến trong văn nói và văn viết để diễn tả sự rực rỡ, huy hoàng, tươi sáng thường liên quan đến tương lai, tiền đồ, sự nghiệp hoặc thành công.
- “Xán” có nghĩa là sáng rực, rực rỡ, tươi sáng.
- “Lạn” mang ý nghĩa chói lọi, huy hoàng, hoặc rực rỡ.
👉 Khi kết hợp lại, “xán lạn” mang nghĩa là rực rỡ, huy hoàng, thường dùng với các cụm như:
- Tương lai xán lạn
- Tiền đồ xán lạn
- Sự nghiệp xán lạn
Ví dụ:
“Cô ấy là một học sinh xuất sắc, với tương lai xán lạn đang chờ phía trước.”
“Sáng lạng” – Một lỗi chính tả phổ biến nhưng sai hoàn toàn
Nhiều người hay nhầm lẫn rằng “sáng lạng” là cách viết đúng vì nghe giống với “xán lạn”. Tuy nhiên, từ này không có trong từ điển tiếng Việt chuẩn, và “lạng” ở đây không có nghĩa gì liên quan đến sự rực rỡ hay huy hoàng.
Lỗi sai này thường xuất phát từ việc:
- Phát âm không chuẩn (đặc biệt ở một số vùng miền).
- Không hiểu nghĩa từ gốc nên tự suy diễn ra từ mới.
- Nghe người khác dùng sai và lặp lại theo.
Vì vậy, dù “sáng lạng” nghe có vẻ hợp lý (sáng = sáng sủa, lạng = gần giống với lạn), nhưng nó không tồn tại trong hệ thống từ vựng chuẩn của tiếng Việt.
Vì sao nhiều người nhầm “sáng lạng” thay vì “xán lạn”?
a. Phát âm vùng miền
Một số vùng không phân biệt rõ các âm “x” và “s”, hoặc “n” và “ng”, dẫn đến việc “xán lạn” bị phát âm sai thành “sáng lạng”.
b. Không phân biệt từ Hán Việt và thuần Việt
“Xán lạn” là từ Hán Việt ít được giảng giải rõ trong đời sống thường ngày, nên người không nắm được nghĩa có xu hướng dùng từ thuần Việt như “sáng” để thay thế mà không kiểm chứng.
c. Ảnh hưởng từ truyền miệng
Khi một lỗi sai được lặp lại quá thường xuyên trong giao tiếp, nó dễ trở thành thói quen sai chung, dẫn đến việc nhiều người dùng “sáng lạng” mà không biết là sai.
Cách khắc phục và ghi nhớ
- Hãy tra cứu từ điển chính thống khi nghi ngờ một từ hoặc cụm từ nào đó.
- Ghi nhớ: “Xán lạn đã mang sẵn nghĩa sáng sủa, rực rỡ trong nó. Không cần thêm chữ ‘sáng’ nữa!”
- Có thể tạo liên tưởng:
“Tương lai xán lạn như ánh mặt trời rực rỡ.”
=> Rõ ràng rồi, xán lạn chứ không phải sáng lạng.
Một vài ví dụ đúng với “xán lạn”
- “Anh ấy là người thông minh, tài năng, chắc chắn sẽ có một tương lai xán lạn.”
- “Sau bao nỗ lực, cuối cùng cô ấy cũng đạt được thành công xán lạn.”
- “Chúng tôi tin vào một tương lai xán lạn cho đất nước.”
Lời kết
Ngôn ngữ là công cụ giao tiếp quan trọng và việc sử dụng chính xác từ ngữ thể hiện sự hiểu biết và trân trọng đối với tiếng Việt. Những lỗi tưởng chừng như nhỏ, như nhầm lẫn giữa “sáng lạng hay xán lạn”, có thể ảnh hưởng đến sự rõ ràng và độ tin cậy trong bài viết, trong phát biểu hay công việc.
