“Ráng lên hay rán lên” mới đúng? Cách dùng chuẩn xác

Trong tiếng Việt, có không ít từ ngữ nghe tương tự nhau nhưng lại mang ý nghĩa hoàn toàn khác, khiến người dùng dễ mắc lỗi chính tả. Một trong những cặp từ dễ gây nhầm lẫn là “ráng lên hay rán lên”. Liệu đâu mới là cách viết đúng? Nếu bạn từng bối rối khi viết hoặc đọc hai cụm từ này, hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây để hiểu rõ về cách dùng, ý nghĩa, và lý do vì sao nhiều người thường nhầm lẫn.

“Ráng lên” là gì? Khi nào nên dùng từ này?

“Ráng” là từ gốc của cụm từ “ráng lên”, mang ý nghĩa cố gắng thêm một chút, nỗ lực tiếp tục, thường được dùng trong ngữ cảnh khuyến khích, động viên người khác vượt qua khó khăn, thử thách.

Câu nói “ráng lên” thường mang màu sắc tích cực, truyền năng lượng, thể hiện sự quan tâm và động viên tinh thần.

Ví dụ:

• “Ráng lên con nhé, sắp thi xong rồi.”
• “Ráng lên vài ngày nữa là nghỉ hè rồi đó!”
• “Ráng lên, còn một vòng chạy nữa thôi là về đích.”

✔ Như vậy, “ráng lên” là cách viết đúng khi bạn muốn bày tỏ sự khích lệ, động viên ai đó cố gắng hơn nữa trong một tình huống cụ thể.

“Rán lên” là gì? Có dùng thay cho “ráng lên” được không?

Không! Đây là một lỗi sai rất phổ biến. Từ “rán” trong tiếng Việt mang nghĩa chiên thức ăn bằng dầu hoặc mỡ. Do đó, “rán lên” chỉ có thể hiểu là hành động chế biến món ăn, không thể dùng thay cho ý “cố gắng lên”.

Ví dụ đúng của “rán lên”:

• “Rán lên thêm vài cái bánh nữa cho đủ phần ăn.”
• “Miếng đậu này chưa vàng đâu, phải rán lên lại.”

❌ Ví dụ sai (nhầm lẫn phổ biến):

• “Cố gắng đi em, rán lên!” → Sai. Phải là “ráng lên”.

➡ Kết luận: “Rán lên” là một cụm từ hoàn toàn khác về ngữ nghĩa, không thể dùng thay thế cho “ráng lên”.

Tại sao nhiều người hay nhầm giữa “ráng lên” và “rán lên”?

Có ba lý do chính khiến nhiều người dễ nhầm lẫn giữa hai từ này:

a. Phát âm địa phương gây nhiễu âm

Một số vùng miền như miền Nam hoặc miền Trung thường phát âm “á” và “a” gần giống nhau. Khi giao tiếp bằng lời nói, người nghe không phân biệt được rõ nên dẫn đến viết sai trong văn bản.

b. Thói quen sử dụng sai mà không kiểm chứng

Nhiều người thường viết theo cảm tính hoặc nghe người khác nói và tưởng là đúng. Lâu dần, thói quen này trở nên phổ biến, lan truyền trong giao tiếp hàng ngày.

c. Thiếu hiểu biết ngữ nghĩa của từng từ

Nhiều người không nhận ra sự khác biệt cơ bản về nghĩa giữa “ráng” (nỗ lực) và “rán” (chiên), dẫn đến viết sai mà không nhận thức được mình đang mắc lỗi.

Làm sao để phân biệt “ráng lên hay rán lên” dễ dàng?

Để tránh nhầm lẫn giữa hai cụm từ này, bạn có thể áp dụng mẹo sau:

Ghi nhớ mẹo nhỏ:

• RÁNG có chữ “G” → G như “Gắng sức”, “Gắng lên” → “ráng lên”
• RÁN không có G → liên tưởng đến “chiên rán” món ăn → “rán lên”

Kết luận

Ngôn ngữ là công cụ truyền đạt tư duy, cảm xúc. Một lỗi chính tả tưởng chừng nhỏ như “ráng lên hay rán lên” cũng có thể khiến thông điệp bị hiểu sai, thậm chí gây hiểu nhầm hoặc phản cảm trong một số trường hợp. Vì vậy, nắm vững cách sử dụng chính xác sẽ giúp bạn giao tiếp tự tin, viết đúng và thể hiện sự trân trọng với ngôn ngữ mẹ đẻ.